Odrowąż Eustachy (właściwie Eustachy ze Sprowy) h. Odrowąż (zm. 1478), kasztelan radomski, potem wiślicki. Był synem Jana ze Sprowy, sędziego i star. sandomierskiego (zob.), bratem Jana ze Sprowy, arcbpa gnieźnieńskiego (zob.). W r. 1442 występował przed sądem grodu lwowskiego w sprawie rozgraniczenia wsi Koleniszcze i Przedrzymiechy. W r. 1444 uzyskał zapis 100 grzywien na Przedrzymiechach, Artasowie i Mierzwicy koło Lwowa. W rok później skarżył szlachcica Wawrzyńca, sługę swego stryjecznego brata Dobiesława z Żurawicy, w sprawie o zajazd dworu w Mierzwicy i o zrabowanie zboża. Początkowo O. wiązał swoją karierę polityczną i powiększanie majątku z Rusią. Jednakże złe stosunki z możnymi krewnymi ograniczały jego działalność na tym terenie i odsunęły go od obozu możnowładczego. W r. 1455 dostał w dożywocie od swojego brata Jana 7 wsi stołu arcybiskupiego. O. związał się z młodym Kazimierzem Jagiellończykiem i tworzonym przezeń stronnictwem dworskim. Wziął czynny udział w wojnie trzynastoletniej, a w r. 1457, jako zaufany królewski i zarazem członek jego reprezentacyjnego orszaku, przebywał w Gdańsku w czasie spotkania króla polskiego z królem Karolem Knutsonem. W przełomowym dla działań wojennych r. 1461 O. dowodził własną chorągwią, z którą ruszył spod Inowrocławia dla podjęcia walki z Krzyżakami, nie biorąc udziału w protestach innych dowódców w związku z zabiciem w Krakowie Andrzeja Tęczyńskiego. Był świadkiem negocjacji z Zakonem w r. 1466 i przyłożył swoją pieczęć na dokumencie pokoju toruńskiego. W r. 1470 brał udział w sejmie piotrkowskim, na którym Kazimierz Jagiellończyk potwierdził przywileje szlacheckie swoich poprzedników. Popierał na nim politykę podatkową króla wobec szlachty, która w tych dążeniach dopatrywała się próby ograniczenia swoich swobód. Był czynny także w licznych królewskich komisjach granicznych. Usługi świadczone przez O-a królowi i państwu nie pozostawały bez nagrody. W r. 1459 otrzymał kasztelanię radomską, a w r. 1478 został kasztelanem wiślickim. Otrzymał także intratne starostwo opoczyńskie z zamkiem, miastem i wsiami, które wykupił w r. 1460 z zastawu u Jana Mściwoja ze Skrzynna. Następnie poszerzył te majątki o Rogów poprzez kolejne pożyczki udzielane królowi. W r. 1465 otrzymał dalsze zapisy na 500 fl. węgierskich i 100 grzywien na zamku i mieście Zawichoście, przy czym dzierżył te dobra jeszcze w r. 1475. Świadczył królowi drobniejsze i większe pożyczki do końca życia (100 grzywien w r. 1478). Zadłużenie króla u O-a było niemałe, skoro zastaw opoczyński O. mógł przekazać swojej żonie i dzieciom.
Możliwości finansowe O-a wzrosły poważnie w r. 1464 po śmierci jego brata, prymasa Jana, który przekazał mu (nie bez sprzeciwu kapituły gnieźnieńskiej) cały spadek. Były to znaczne bogactwa, tym bardziej że O. zabrał nie tylko swój legat, ale, jak z akt sądowych wynika, także darowane przez zmarłego katedrze gnieźnieńskiej liczne naczynia złote i srebrne, ozdobione kamieniami i emalią, oraz inkrustowane skrzynki na precjoza, iluminowane księgi pergaminowe, wreszcie pierścienie, 20 grzywien w gotówce i paramenty kościelne. W r. 1464 pretensje kapituły nie zostały jednak w pełni zaspokojone, gdyż O. był jej nadal dłużny 60 grzywien, które zmarły jego brat zapisał na restaurację katedry gnieźnieńskiej. Dopiero ekskomunika skłoniła go do zwrotu pieniędzy, z czym się zresztą zbytnio nie spieszył. Ostatnie 14 grzywien przekazał kapitule krótko przed śmiercią w r. 1478 (29 IV), pokwitowany przez życzliwego sobie arcbpa Jakuba z Sienna. Dwa tygodnie później, 13 V 1478, O. ustanowił Dobiesława z Chlewisk, kasztelana czechowskiego, oraz Mikołaja i Stanisława Kurozwęckich opiekunami swoich dzieci, zapisując równocześnie żonie oprawę na starostwie opoczyńskim. O. zmarł przed 21 VII 1478.
Z małżeństwa z Urszulą z Kurozwęk pozostawił synów: Jana (zm. 1515), chorążego sandomierskiego, star. opoczyńskiego, Stanisława, woj. ruskiego (zob.), i córki: Zofię, zamężną za Piotrem Szafrańcem z Pieskowej Skały, kaszt. wiślickim, star. malborskim, Barbarę, za Januszem Świrczowskim, kaszt. wiślickim, i Elżbietę.
Dworzaczek, tabl. 109; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; Korytkowski, Arcbpi gnieźn., II 264; – Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Herald.” T. 8: 1926/7 s. 82; Kiryk F., Jakub z Dębna na tle wewnętrznej i zagranicznej polityki Kazimierza Jagiellończyka, Wr. 1967 s. 38–9; Straty bibliotek i archiwów warszawskich, W. 1955 III 202; – Acta capitulorum, I–II; Akta grodz. i ziem., VII, XIV; Cod. epist. saec. XV, III; Katalog aktów dawnych miasta Krakowa, t. I. Dokumenty pergaminowe, Kr. 1907; Kod. m. Kr., I, II; Materiały archiwalne wyjęte głównie z metryki litewskiej od 1348 do 1607 roku, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890; Materiały do historii miasta Biecza (1361–1632), Oprac. F. Bujak, Kr. 1914; Matricularum summ., I, IV; Rachunki królewskie z l. 1471–2 i 1476–8; – Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac., t. 152 s. 162, 243; Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. V M-137, N-26, 99, 352, O-38, 103, P-116 w Materiałach Red. PSB.
Feliks Kiryk